ಕಾನೂನು | ಭಾರತದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಅಡಿಪಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಆಗಿರುವ ಮಾತಿನ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹಾಗೂ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪ್ರಕಾರ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಸಂವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ (Right To Protest) ನಡೆಸುವುದು ಅಥವಾ ಜಾಥಾ, ಧರಣಿ, ಮೆರವಣಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅನುಮತಿ ಪಡೆಯುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ ಎಂಬುದಾಗಿ ಭಾರತದ ಕಾನೂನು ತಿಳಿಸುತ್ತದೆ.
ಪ್ರತಿಭಟನೆ (Right To Protest) ಸಂವಿಧಾನದ ಹಕ್ಕು ಆದರೆ ಅನುಮತಿ ಕಡ್ಡಾಯ
ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳಂತೆ ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನದ ಕಲಂ 19(1)(ಬಿ) ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ನಾಗರಿಕನಿಗೂ ಶಾಂತತೆಯಿಂದ ಸಭೆ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುವ ಹಾಗೂ ಸಂಘಟಿತವಾಗುವ ಹಕ್ಕು ಇದೆ. ಆದರೆ ಈ ಹಕ್ಕು ನಿರ್ಬಂಧವಿಲ್ಲದ ಹಕ್ಕು ಅಲ್ಲ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಶಾಂತಿ, ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆ ಕಾಪಾಡುವ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸರ್ಕಾರ ಈ ಹಕ್ಕಿಗೆ ಕೆಲವೊಂದು ನಿಯಮ ಹಾಗೂ ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ವಿಧಿಸಬಹುದು.
ಯಾವುದೇ ಧರಣಿ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸುವುದಕ್ಕಿಂತ ಮುನ್ನ, ಸ್ಥಳೀಯ ಪೊಲೀಸ್ ಠಾಣೆ ಅಥವಾ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ/ಪೊಲೀಸ್ ಆಯುಕ್ತರಿಂದ ಪೂರ್ವಾನುಮತಿ ಪಡೆಯಬೇಕು. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ರಸ್ತೆ, ಉದ್ಯಾನವನ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಮುಂದೆ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸಲು ನಿರಾಕರಣೆ ಅಥವಾ ಷರತ್ತು ವಿಧಿಸುವ ಹಕ್ಕು ಪೊಲೀಸರಿಗೆ ಇದೆ.
ಇದನ್ನು ಓದಿ : Mysuru Dasara | ರಕ್ಷಣಾ ಸಚಿವ ರಾಜನಾಥ್ ಸಿಂಗ್ ಭೇಟಿ ಮಾಡಿದ ಸಿಎಂ ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಫುಲ್ ಖುಷ್
ಅನುಮತಿ ಇಲ್ಲದೇ ನಡೆಯುವ ಜಾಥಾ ಅಥವಾ ಪ್ರತಿಭಟನೆ “ಅವಿಧಿ ಸಮಾವೇಶ” (Unlawful Assembly) ಎನ್ನಲ್ಪಡಬಹುದು. ಭಾರತೀಯ ದಂಡ ಸಂಹಿತೆ (IPC) ಸೆಕ್ಷನ್ 141, 143, 144, 188 ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನು ಉಲ್ಲಂಘನೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಳ್ಳಬಹುದು. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಎದುರಿಸುತ್ತಿರುವ ಅಡೆತಡೆ ಶಾಂತಿಯುತವಾದರೂ, ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾನೂನು ಮತ್ತು ಸುವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಭಂಗವಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದರೆ ಕೂಡ ನಿಷೇಧಾಜ್ಞೆ ಜಾರಿಯಾಗಬಹುದು.
ಹೌದು, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ (Right To Protest) ನಡೆಸುವುದು ಕಾನೂನಾತ್ಮಕ ಹಕ್ಕು. ಆದರೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಭಟನೆ ನಡೆಸಬೇಕಾದರೆ ಪೂರ್ವಾನುಮತಿ ಕಡ್ಡಾಯವಾಗಿದೆ. ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿದರೆ ಕಾನೂನು ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಎದುರಿಸುವ ಅಗತ್ಯವಿರುತ್ತದೆ.